ប្រវត្តិសាស្រ្តពិភពលោក

Épisodes disponibles

5 sur 23

ប្រវត្តិសាស្រ្តពិភពលោក - បញ្ហាប្រឈមនៃបំណែកអវកាស (សំរាមអវកាស)
កំណើនយ៉ាងលឿននៃការបាញ់បង្ហោះផ្កាយរណប បូករួមជាមួយនឹងបេសកកម្មអវកាសជាច្រើនផ្សេងទៀត ក៏ដូចជា ការបាញ់សាកល្បងមីស៊ីលប្រឆាំងផ្កាយរណប ដែលបណ្តាប្រទេសជាច្រើនបានធ្វើកាលពីពេលថ្មីៗនេះ វាបង្កើតឲ្យមានបញ្ហាចោទចម្បងមួយ គឺបំណែកអវកាស (ឬសំរាមអវកាស) នៅក្នុងគន្លងតារាវិថីជុំវិញភពផែនដី។ គិតនៅត្រឹមពាក់កណ្តាលឆ្នាំ២០២១នេះ ជាង ៦០ឆ្នាំក្រោយការបាញ់បង្ហោះ Sputnik ការិយាល័យអង្គការសហប្រជាជាតិទទួលបន្ទុកផ្នែកអវកាសបានប៉ាន់ស្មានថា នៅក្នុងគន្លងតារាវិថីជុំវិញភពផែនដី មានផ្កាយរណបជាង ៧ពាន់គ្រឿង ដោយរាប់ទាំងផ្កាយរណបដែលកំពុងមានដំណើរការ និងទាំងផ្កាយរណបចាស់ៗ ដែលលែងមានដំណើរការ ក៏ប៉ុន្តែ បន្តមានវត្តមាននៅក្នុងគន្លងតារាវិថី។ ជាមួយនឹងកំណើននៃតម្រូវការបច្ចេកវិទ្យាបច្ចុប្បន្ន គេរំពឹងថា ចំនួនផ្កាយរណបនឹងត្រូវកើនឡើងកាន់តែច្រើនជាងនេះទៅទៀត ទៅថ្ងៃអនាគត ជាពិសេស តាមរយៈគម្រោង បាញ់បង្ហោះផ្កាយរណបតូចៗរហូតដល់ទៅរាប់ម៉ឺន សម្រាប់ផ្តល់សេវាអ៊ីនធ័រនែត រួមមានជាអាទិ៍ គម្រោង « Starlink » របស់ក្រុមហ៊ុន SpaceX និងគម្រោង « Kuiper » របស់ក្រុមហ៊ុន Amazon ។ បន្ថែមពីលើនេះទៀត ការបាញ់សាកល្បងមីស៊ីលប្រឆាំងផ្កាយរណប ដែលបណ្តាប្រទេសមួយចំនួន រួមមាន ឥណ្ឌា ចិន និងរុស្ស៊ី ធ្លាប់បានធ្វើកាលពីពេលថ្មីៗនេះ គឺជាចំណោទដ៏ចម្បងមួយបន្ថែមទៀត នៅក្នុងបញ្ហាបំណែកអវកាស។ ទីភ្នាក់ងារណាសារបស់អាមេរិក និងទីភ្នាក់ងារអេសារបស់អឺរ៉ុប បានប៉ាន់ស្មានថា នៅក្នុងទីអវកាសជុំវិញភពផែនដីយើងពេលបច្ចុប្បន្ននេះ មានបំណែកអវកាសទំហំចាប់ពី១សង់ទីម៉ែត្រឡើង រហូតដល់ទៅប្រមាណជា កន្លះលានឯណោះ ហើយបំណែកអស់ទាំងនេះ សុទ្ធតែមានសក្តានុពលអាចបង្កគ្រោះថ្នាក់ដល់មនុស្សយើង។ ជាការពិតថា សម្រាប់អ្នកនៅលើដី ប្រូបាប៊ីលីតេនៃគ្រោះថ្នាក់បង្កដោយបំណែកអវកាស គឺមានតិចតួច ដោយសារតែយើងមានស្រទាប់បរិយាកាសជាខែលការពារ ក៏ប៉ុន្តែ នៅក្នុងទីអវកាសជុំវិញផែនដីវិញ វាគឺជារឿងផ្សេង។ គ្រប់អ្វីៗទាំងអស់ ដែលស្ថិតនៅក្នុងគន្លងតារាវិថីជុំវិញផែនដី ត្រូវធ្វើដំណើរក្នុងល្បឿនគន្លងតារាវិថី (Orbital Velocity) ហើយនៅក្នុងគន្លងតារាវិថីទាប (Low Earth Orbit) ល្បឿនគន្លងតារាវិថីនេះមានរហូតដល់ទៅ ប្រមាណជា ៧គីឡូម៉ែត្រក្នុងមួយវិនាទី ពោលគឺ លឿនជាងគ្រាប់កាំភ្លើងរហូតដល់ទៅ ១០ដងឯណោះ។ ក្នុងល្បឿននេះ សូម្បីតែបំណែកតូចមួយ ទំហំត្រឹម ១សង់ទីម៉ែត្រ ក៏អាចបង្កការខូចខាតធ្ងន់ធ្ងរផងដែរ ប្រសិនបើវាហោះបុកទង្គិចជាមួយយានអវកាស ឬផ្កាយរណប។ ការបុកទង្គិចគ្នាណាមួយនៅក្នុងទីអវកាស វាមិនត្រឹមតែបង្កឲ្យមានការខូចខាតដល់ឧបករណ៍ដែលត្រូវបុកទង្គិចនោះទេ ក៏ប៉ុន្តែ បង្កើតឲ្យមានជាបញ្ហាកាន់តែធ្ងន់ធ្ងរជាងនេះទៅទៀត ទៅតាមយន្តការដែលគេឲ្យឈ្មោះថា « Kessler Effect » ពោលគឺ នៅក្រោយពេលដែលមានការបុកទង្គិចគ្នាណាមួយ បំណែកដែលកើតចេញពីការបុកទង្គិចគ្នានេះ វាធ្វើឲ្យចំនួនបំណែកអវកាសត្រូវកើនឡើង ហើយប្រូបាប៊ីលីតេក៏ត្រូវកើនឡើង ដែលបំណែកទាំងនេះត្រូវទៅបុកទង្គិចជាមួយនឹងវត្ថុផ្សេងទៀត បង្កើតឲ្យមានបំណែកអវកាសកាន់តែច្រើន និងប្រូបាប៊ីលីតេនៃការបុកទង្គិចគ្នាពីមួយទៅមួយក៏ត្រូវកើនឡើង។ នៅក្នុងសម័យកាលដែលអ្វីៗត្រូវពឹងផ្អែកខ្លាំងលើបច្ចេកវិទ្យាដូចជាសព្វថ្ងៃនេះ ការខូចខាតផ្កាយរណបដែលនៅក្នុងទីអវកាស គឺអាចបង្កនូវផលប៉ះពាល់ដោយផ្ទាល់ទៅលើជីវិតរស់នៅប្រចាំថ្ងៃរបស់មនុស្សយើង ដែលនៅលើដី។ ក្នុងពេលជាមួយគ្នា វាក៏ចោទជាបញ្ហាដ៏ចម្បងមួយផងដែរ ទៅលើសុវត្ថិភាពនៃការធ្វើដំណើរអវកាស ទាំងសុវត្ថិភាពរបស់អវកាសយានិកដែលមានវត្តមានជាប់ជាប្រចាំ នៅក្នុងស្ថានីយ៍អវកាសបច្ចុប្បន្ន ទាំងសុវត្ថិភាពរបស់អវកាសយានិក នៅក្នុងគម្រោងទៅកាន់ព្រះចន្ទ និងភពអង្គារ ឬទៅកន្លែងផ្សេងៗទៀត ទៅថ្ងៃអនាគត៕
11/30/2021
8:38
ប្រវត្តិសាស្រ្តពិភពលោក - តើយាន Voyager បានរកឃើញអ្វីខ្លះ?
យាន Voyager មិនត្រឹមតែជាយានដែលធ្វើដំណើរទៅក្នុងទីអវកាសបានឆ្ងាយជាងគេបំផុត នោះទេ ក៏ប៉ុន្តែ ក៏បាននាំមកនូវចំណេះដឹងយ៉ាងច្រើនផងដែរ អំពីលំហ Interstellar ក៏ដូចជា អំពីប្រព័ន្ធព្រះអាទិត្យរបស់យើងដោយផ្ទាល់ ជាពិសេស អំពីភពធំៗទាំង ៤ នៅប៉ែកខាងក្រៅប្រព័ន្ធព្រះអាទិត្យ ដែលកាលពីមុនសម័យកាល Voyager អ្នកវិទ្យាសាស្រ្តនៅមិនទាន់មានទិន្នន័យអាចសិក្សាយល់ដឹងបានច្រើននៅឡើយ។ នៅពេលដែលយាន Voyager ហោះកាត់ភពព្រហស្បតិ៍ ទិន្នន័យដែលប្រមូលបាននៅពេលនោះ បានជួយឲ្យអ្នកវិទ្យាសាស្រ្តអាចយល់ដឹងបានកាន់តែលម្អិត អំពីភពឧស្ម័នដ៏សម្បើមមួយនេះ ដោយនៅក្នុងនោះមានរឿងដ៏គួរឲ្យភ្ញាក់ផ្អើលជាច្រើន ដែលគេមិនរំពឹងទុកពីមុន។ រឿងគួរឲ្យភ្ញាក់ផ្អើលទីមួយ គឺទាក់ទងនឹងចំណុចក្រហមដ៏ធំលើផ្ទៃភពព្រហស្បតិ៍ ដែលគេហៅតាមភាសាអង់គ្លេសថា « Great Red Spot »។ ចំណុចក្រហមនេះត្រូវបានគេសង្កេតឃើញមានជាប់ជាប្រចាំនៅលើភពព្រហស្បតិ៍ តាំងពីរាប់រយឆ្នាំមកហើយៗ តែងតែជាអាថ៌កំបាំងដ៏ធំមួយ ដោយគេមិនដឹងដឹងច្បាស់ថាជាអ្វីពិតប្រាកដ។ រហូតទាល់តែដល់ពេលដែលយាន Voyager ហោះកាត់យ៉ាងជិតភពព្រហស្បតិ៍ នៅឆ្នាំ១៩៧៩ ទើបគេអាចដឹងបានយ៉ាងច្បាស់ថា ចំណុចក្រហមនេះគឺជាព្យុះសង្ឃរា ប្រៀបដូចជាព្យុះសង្ឃរានៅលើផែនដីដែលគេមើលពីទីអវកាសដូច្នោះដែរ គ្រាន់តែថា ខុសពីព្យុះសង្ឃរានៅលើផែនដី ដែលភាគច្រើនមានមុខកាត់ត្រឹមរាប់រយគីឡូម៉ែត្រ (ឬយ៉ាងច្រើនបំផុតត្រឹម ២ពាន់គីឡូម៉ែត្រ) ហើយកើតមានត្រឹមប៉ុន្មានថ្ងៃ (ឬយ៉ាងយូរបំផុតត្រឹមមួយខែ) ក៏ត្រូវបាត់ទៅវិញ ព្យុះសង្ឃរា ដែលជាចំណុចក្រហមនៅលើភពព្រហស្បតិ៍នោះ មានទំហំធំជាងមុខកាត់ផែនដីរបស់យើងទាំងមូលរហូតដល់ទៅជិត ២ដងឯណោះ ហើយជាព្យុះដែលកើតមានជាប់ជាប្រចាំឥតដាច់ តាំងពី២០០ ទៅជាង ៣០០ឆ្នាំមុនមកម៉្លេះ។ នៅជុំវិញភពព្រហស្បតិ៍វិញ Voyager បានរកឃើញមានខ្សែក្រវ៉ាត់ព័ទ្ធជុំវិញស្រដៀងនឹងភពសៅរ៍ដែរ គ្រាន់តែខ្សែក្រវ៉ាត់នោះមានតិចតួច ដែលគេមិនអាចមើលពីផែនដីទៅឃើញ។ បន្ថែមពីលើនេះទៅទៀត Voyager បានរកឃើញព្រះចន្ទថ្មីពីរបន្ថែមទៀតនៅជុំវិញភពព្រហស្បតិ៍ ដែលគេមិនធ្លាប់ដឹងពីមុន។ ចំណែកឯក្នុងចំណោមព្រះចន្ទធំៗទាំង ៤ ដែលរកឃើញដោយកាលីលេ តាំងពីដើមសតវត្សរ៍ទី១៧មកនោះ Voyager ក៏បានរកឃើញរឿងដ៏ចម្លែកគួរឲ្យភ្ញាក់ផ្អើលផងដែរ នៅលើព្រះចន្ទចំនួនពីរ។ ទីមួយ គឺរកឃើញថា មានហេតុការណ៍ផ្ទុះភ្នំភ្លើងនៅលើព្រះចន្ទឈ្មោះ “អ៊ីយ៉ូ” (Io)។ នៅពេលនោះ គឺជាលើកដំបូងបង្អស់ក្នុងប្រវត្តិសាស្រ្ត ដែលគេរកឃើញហេតុការណ៍ផ្ទុះភ្នំភ្លើង នៅក្រៅភពផែនដី ហើយការរកឃើញនោះ គឺជាភស្តុតាងបញ្ជាក់ថា ព្រះចន្ទក៏អាចដូចជាភពដែរ គឺអាចមានស្នូល ឬយ៉ាងហោចណាស់ស្រទាប់ផ្នែកខាងក្នុង ដែលមានសីតុណ្ហភាពខ្ពស់ និងមានសណ្ឋានដីសកម្មអាចបង្កជាភ្នំភ្លើងបាន។ នៅលើព្រះចន្ទមួយទៀត គឺ “អឺរ៉ុប” ឬហៅតាមភាសាអង់គ្លេសថា “យូរ៉ូប៉ា” រូបភាព ដែលថតបានដោយ Voyager បង្ហាញឲ្យឃើញពីផ្ទៃដីដ៏រាបស្មើ ក៏ប៉ុន្តែ មានស្នាមខ្វាត់ខ្វែង ដែលជាតម្រ៉ុយនៃផ្ទាំងទឹកកកគ្រប់នៅពាសពេញពីលើ ហើយដែលអាចមានទឹករាវនៅពីខាងក្រោម។ ចេញពីភពព្រហស្បតិ៍ ទៅដល់ភពសៅរ៍ របកគំហើញដ៏ចម្បងបំផុត គឺទាក់ទងទៅនឹង “ទីតង់” ព្រះចន្ទដ៏ធំបំផុតរបស់ភពសៅរ៍ និងជាព្រះចន្ទធំជាងគេលំដាប់ទីពីរ ក្នុងប្រព័ន្ធព្រះអាទិត្យ បន្ទាប់ពីហ្កានីម៉ែដ។ Voyager-1 ហោះកាត់ទីតង់ នៅថ្ងៃទី១២វិច្ឆិកា ឆ្នាំ១៩៨០ ដោយហោះកាត់ក្នុងចម្ងាយយ៉ាងជិត ត្រឹមតែប្រមាណជា ៤ពាន់គីឡូម៉ែត្រតែប៉ុណ្ណោះ។ ទិន្នន័យដែលប្រមូលបានដោយ Voyager-1 នេះ បង្ហាញអំពីស្រទាប់បរិយាកាសយ៉ាងក្រាស់ នៅលើទីតង់ ដោយបរិយាកាសនោះ មានធាតុផ្សំ ប្រមាណជា ៩០% ជា អាសូត។ ស្រទាប់បរិយាកាសដ៏ក្រាស់នេះបានបាំងជិតមិនឲ្យ Voyager ថតបានរូបភាពផ្ទៃដីទីតង់ដោយផ្ទាល់នោះទេ ក៏ប៉ុន្តែ អាចប្រមូលបានទិន្នន័យ អំពីសម្ពាធ និងសីតុណ្ហភាព ដែលអាចឲ្យអ្នកវិទ្យាសាស្រ្តសន្និដ្ឋានជាបឋមថា ក្រៅពីភពផែនដីរបស់យើង ទីតង់ទំនងជាទីកន្លែងតែមួយគត់ នៅក្នុងប្រព័ន្ធព្រះអាទិត្យយើងនេះ ដែលមានទឹករាវនៅលើផ្ទៃដី។ វត្តមានទឹករាវ ដែលត្រូវបានបញ្ជាក់ ដោយភស្តុតាងច្បាស់លាស់ ២៥ឆ្នាំក្រោយមកទៀត នៅពេលដែលគេបញ្ជូនបេសកកម្មកាស៊ីនី-ហ៊ុយហ្កិនស៍ ទៅចុះចតដោយផ្ទាល់ លើដីទីតង់ នៅឆ្នាំ២០០៥កន្លងទៅ។ បេសកកម្មរបស់ Voyager-1 ត្រូវបញ្ចប់នៅត្រឹមភពសៅរ៍នេះ ដោយក្រោយពីហោះកាត់ទីតង់ និងភពសៅរ៍រួច យាន Voyager 1 ត្រូវហោះចាក់ឡើងទៅលើ ចេញពីប្លង់នៃគន្លងតារាវិថីរបស់ភព ហើយហោះសំដៅទៅក្រៅប្រព័ន្ធព្រះអាទិត្យ។ ក៏ប៉ុន្តែ យានទីពីរនៅក្នុងបេសកកម្ម Voyager គឺ Voyager-2 បានបន្តដំណើរទៅហោះកាត់ និងសិក្សាលម្អិតលើភពចំនួនពីរទៀត នៅប៉ែកខាងក្រៅបង្អស់នៃប្រព័ន្ធព្រះអាទិត្យរបស់យើង ហើយដែលគិតមកទល់នឹងសព្វថ្ងៃនេះ Voyager-2 គឺជាយានអវកាសតែមួយគត់ ដែលបានហោះកាត់ភពទាំងពីរនេះ គឺភពអ៊ុយរ៉ានុស និងណិបទូន។ ក្រោយពី Voyager-2 ហោះកាត់ភពណិបទូន នៅឆ្នាំ១៩៨៩ បេសកកម្មក្នុងប្រព័ន្ធព្រះអាទិត្យរបស់ Voyager ត្រូវបិទបញ្ចប់ មុននឹងឈានទៅចាប់ផ្តើមបេសកកម្មថ្មីមួយទៀត គឺសិក្សាអំពីលំហក្រៅប្រព័ន្ធព្រះអាទិត្យ (Voyager Interstellar Mission)។ ដើម្បីសន្សំថាមពលទុកសម្រាប់បេសកកម្ម Interstellar នេះ អ្នកវិទ្យាសាស្រ្តបានសម្រេចបិទឧបករណ៍មិនចាំបាច់មួយចំនួនលែងឲ្យដំណើរការ ដោយក្នុងចំណោមឧបករណ៍ដែលត្រូវបញ្ឈប់ដំណើរការនោះ ក៏មានដែរ ម៉ាស៊ីនថតរូប។ ក៏ប៉ុន្តែ មុននឹងបិទលែងឲ្យដំណើរការ យាន Voyager-1 បានបង្វែរកាមេរ៉ាសំដៅមកប៉ែកខាងក្នុងនៃប្រព័ន្ធព្រះអាទិត្យ ដើម្បីផ្តិតយករូបភាពជាលើកចុងក្រោយ។ រូបភាព ដែលថតពីចម្ងាយរហូតដល់ទៅ ៦ពាន់លានគីឡូម៉ែត្រនោះ ថតឃើញភពផែនដីរបស់យើងត្រឹមជាចំណុចភ្លឺដ៏តូចមួយ ប្រហាក់ប្រហែលនឹងផ្កាយមួយដួងតែប៉ុណ្ណោះ... ចំណុចភ្លឺពណ៌ខៀវ ដែលតារាវិទូដ៏ល្បីរបស់អាមេរិក គឺលោក Carl Sagan ដាក់ឈ្មោះឲ្យថា « The Pale Blue Dot »៕
11/9/2021
11:28
ប្រវត្តិសាស្រ្តពិភពលោក - ទីភ្នាក់ងារណាសាបញ្ជូនយាន "លូស៊ី" ទៅហោះកាត់អាចម៍ផ្កាយ
កាលពីថ្ងៃសៅរ៍ ១៦តុលាកន្លងទៅនេះ ទីភ្នាក់ងារណាសាបានបាញ់បង្ហោះយានគ្មានមនុស្សបើកមួយគ្រឿង ឈ្មោះ “លូស៊ី” (Lucy) ឲ្យទៅហោះកាត់ និងសិក្សាលម្អិត អំពីបំណែកអាចម៍ផ្កាយ ដែលស្ថិតនៅក្នុងគន្លងតារាវិថីជាមួយនឹងភពព្រហស្បតិ៍។ យាន "លូស៊ី" នេះ នឹងត្រូវហោះកាត់អាចម៍ផ្កាយចំនួន ៧ នៅក្នុងបេសកកម្មដែលមានរយៈពេល ១២ឆ្នាំ។ “លូស៊ី” គឺជាឈ្មោះផូស៊ីលគ្រោងឆ្អឹងមួយនៃមនុស្សអម្បូរ “អូស្ត្រាឡូពីតែក” ដែលគេបានរកឃើញ នៅក្នុងប្រទេសអេត្យូពី កាលពីឆ្នាំ១៩៧៤។ លូស៊ី ដែលមានអាយុកាលរហូតដល់ទៅជាង ៣លានឆ្នាំ គឺជាគ្រោងឆ្អឹងមនុស្សបុរាណដ៏ចំណាស់បំផុត ដែលគេបានរកឃើញ ហើយជាផូស៊ីលដ៏សំខាន់មួយ ដែលជួយឲ្យអ្នកវិទ្យាសាស្រ្តអាចសិក្សាស្វែងយល់កាន់តែច្បាស់ អំពីដើមកំណើត និងដំណើរវិវឌ្ឍនៃតំណពូជរបស់មនុស្សយើង។ ទីភ្នាក់ងារណាសាបានយកឈ្មោះ “លូស៊ី” នេះ ទៅដាក់ឲ្យយានអវកាសដែលទៅសិក្សាអំពីអាចម៍ផ្កាយនេះ គឺដោយសារតែគេគិតថា ផូស៊ីលនៃគ្រោងឆ្អឹងអាចជួយឲ្យយើងសិក្សាស្វែងយល់ អំពីដំណើរវិវឌ្ឍរបស់មនុស្សយ៉ាងណា អាចម៍ផ្កាយក៏អាចជួយឲ្យអ្នកវិទ្យាសាស្រ្តសិក្សាស្វែងយល់ អំពីដំណើរវិវឌ្ឍនៃប្រព័ន្ធព្រះអាទិត្យរបស់យើងបែបនោះដែរ ពីព្រោះថា អាចម៍ផ្កាយ គឺជាបំណែកដែលនៅសេសសល់ តាំងពីការកកើតប្រព័ន្ធព្រះអាទិត្យ តាំងពីជាង ៤ពាន់លានឆ្នាំមុន។ នៅក្នុងប្រព័ន្ធព្រះអាទិត្យរបស់យើងនេះ អាចម៍ផ្កាយមួយផ្នែក ស្ថិតនៅប្រមូលផ្តុំគ្នា ក្នុងតំបន់មួយ ស្ថិតនៅចន្លោះ រវាងភពអង្គារ និងភពព្រហស្បតិ៍ ហើយដែលគេឲ្យឈ្មោះថា “ខ្សែក្រវ៉ាត់អាចម៍ផ្កាយ”។ ក៏ប៉ុន្តែ ក៏មានដែរអាចម៍ផ្កាយជាច្រើនផ្សេងទៀត ដែលស្ថិតនៅក្នុងគន្លងតារាវិថីជាមួយនឹងភពព្រហស្បតិ៍ ដោយប្រមូលផ្តុំគ្នាជាពីរផ្នែក មួយនៅត្រង់ចំណុចឡាក្រង់ “L4” ស្ថិតនៅខាងមុខភពព្រហស្បតិ៍ និងមួយទៀតស្ថិតនៅត្រង់ចំណុចឡាក្រង់ “L5” ខាងក្រោយភពព្រហស្បតិ៍។ អាចម៍ផ្កាយនៅក្នុងចំណុចឡាក្រង់ទាំងពីរនេះហើយ ដែលជាគោលដៅ ដែលយាន “លូស៊ី” ត្រូវហោះកាត់ និងសិក្សាលម្អិត ដោយនឹងត្រូវហោះកាត់អាចម៍ផ្កាយទាំងអស់ ចំនួន ៧ នៅក្នុងរយៈពេល ១២ឆ្នាំខាងមុខ។ ដើម្បីអាចធ្វើដំណើរចេញទៅដល់គន្លងភពព្រហស្បតិ៍ ហើយអាចហោះកាត់អាចម៍ផ្កាយ នៅក្នុងតំបន់ទាំងពីរនេះបាន លូស៊ីត្រូវការជាចាំបាច់នូវជំនួយពីកម្លាំងទំនាញផែនដី ទៅតាមយន្តការដែលគេឲ្យឈ្មោះជាភាសាអង់គ្លេសថា “Gravity Assist”។ ក្រោយពីហោះកាត់អាចម៍ផ្កាយ នៅតំបន់ឡាក្រង់រួច បេសកកម្មរបស់លូស៊ីនឹងត្រូវបិទបញ្ចប់ ក៏ប៉ុន្តែ បើទោះជាលែងមានដំណើរការតទៅទៀតហើយក៏ដោយ លូស៊ីនឹងបន្តស្ថិតនៅក្នុងគន្លងតារាវិថី វិលជុំវិញព្រះអាទិត្យតទៅមុខទៀត ជារៀងរហូត៕
10/27/2021
7:37
ប្រវត្តិសាស្រ្តពិភពលោក - តើគេអាចទាក់ទងជាមួយយាន Voyager បានដោយរបៀបណា?
យាន Voyager ដែលត្រូវបានគេបាញ់បង្ហោះ កាលពីឆ្នាំ១៩៧៧ បានធ្វើដំណើរចេញពីប្រព័ន្ធព្រះអាទិត្យ ទៅដល់ចម្ងាយរហូតដល់ទៅរាប់ពាន់លានគីឡូម៉ែត្រពីផែនដី។ ក៏ប៉ុន្តែ ទោះជាយ៉ាងណា គេនៅតែអាចទាក់ទង និងបញ្ជូនទិន្នន័យទៅមកជាមួយ Voyager បាន។ តើការទាក់ទងនៅក្នុងរយៈចម្ងាយដ៏ឆ្ងាយនេះត្រូវធ្វើឡើងដោយរបៀបណា? នៅលើយាន Voyager ការទាក់ទង បញ្ជូន និងទទួលទិន្នន័យទៅមកជាមួយផែនដី ត្រូវធ្វើតាមរយៈអង់តែនរាងជាថាស ដែលមានមុខកាត់ ៣,៧ម៉ែត្រ ក៏ប៉ុន្តែ ដោយសារតែធនធានថាមពលនៅលើយានមានកម្រិត ដូច្នេះ Voyager អាចបញ្ជូនសញ្ញាដែលមានកម្លាំងត្រឹមជាង ២០វ៉ាត់តែប៉ុណ្ណោះ។ ដើម្បីប្រៀបធៀបឲ្យងាយយល់ វិទ្យុ FM ធម្មតាមួយ ដែលមានកម្លាំងផ្សាយ ១០គីឡូវ៉ាត់ អាចបញ្ជូនសញ្ញាបានខ្លាំងជាងរលកសញ្ញា ដែលបញ្ជូនចេញពីយាន Voyager រហូតដល់ទៅ ៥០០ដងឯណោះ។ បន្ថែមពីលើនេះទៅទៀត ពី Voyager មកផែនដី គឺមានចម្ងាយយ៉ាងឆ្ងាយ រហូតដល់ទៅជាង ២០ពាន់លានគីឡូម៉ែត្រឯណោះ ហើយគេដឹងថា រលកសញ្ញាវិទ្យុ ក៏ដូចជាពន្លឺដែរ កាលណាធ្វើដំណើរទៅកាន់តែឆ្ងាយ កម្លាំងក៏ត្រូវថយចុះទៅតាមនោះដែរ គឺថយចុះដោយសមាមាត្រទៅនឹងការ៉េនៃចម្ងាយ (Inverse Square Law)។ ដូច្នេះ រលកសញ្ញាកម្លាំង ២០វ៉ាត់ពេលបញ្ជូនចេញពីយាន Voyageur ទម្រាំតែធ្វើដំណើរមកដល់ផែនដី កម្លាំងរបស់វាត្រូវថយចុះយ៉ាងខ្សោយបំផុត គឺប្រមាណជា ២០ពាន់លានដងខ្សោយជាងថាមពលដែលប្រើនៅក្នុងនាឡិកាប្រើថ្មមួយទៅទៀត។ ក៏ប៉ុន្តែ បើទោះជារលកសញ្ញា ដែលបញ្ជូនចេញពី Voyager នេះមានកម្លាំងយ៉ាងខ្សោយបែបនេះក៏ដោយ ក៏គេនៅតែអាចទទួលសញ្ញាបានដែរ តាមរយៈបណ្តាញទំនាក់ទំនងអវកាសរបស់ណាសា ដែលគេឲ្យឈ្មោះជាភាសាអង់គ្លេសថា « Deep Space Network » ហៅកាត់ថា « DSN »។ បណ្តាញទំនាក់ទំនងអវកាសនេះ ត្រូវបានទីភ្នាក់ងារណាសាសាងសង់ឡើង នៅក្នុងទីតាំង ចំនួន៣ផ្សេងគ្នា នៅជុំវិញពិភពលោក ដោយពីទីតាំងមួយទៅទីតាំងមួយមានចម្ងាយប្រហាក់ប្រហែលគ្នា គឺមួយនៅអាមេរិក មួយនៅអេស្ប៉ាញ និងមួយទៀតនៅអូស្រ្តាលី។ នៅទីតាំងទាំង ៣នេះ ត្រង់ទីតាំងនីមួយៗ គឺមានអង់តែនយ៉ាងតិចចំនួន ៤ ដោយក្នុងនោះមានអង់តែនដ៏ធំសម្បើមមួយមានមុខកាត់រហូតដល់ទៅ ៧០ម៉ែត្រ អមដោយអង់តែនធុនមធ្យម ជាច្រើនផ្សេងទៀត ដោយអង់តែននីមួយៗមានមុខកាត់ ៣៤ម៉ែត្រ។ ក្រៅពីមានមុខកាត់ធំ ព្រមទាំងអាចបង្វិលខ្លួនទៅតាមទិសដៅបានយ៉ាងសុក្រឹត អង់តែនទាំងនេះក៏មានបំពាក់ផងដែរ ដោយឧបករណ៍ដ៏ទំនើប ដែលអាចបញ្ជូនសញ្ញាបានឆ្ងាយ និងអាចទទួលសញ្ញាបញ្ជូនពីយានដែលនៅឆ្ងាយៗ ដូចជា យាន Voyager នេះបាន។ ក៏ប៉ុន្តែ ទោះជាមានបណ្តាញទំនាក់ទំនងអវកាសយ៉ាងទំនើប ដូចជា Deep Space Network នេះក៏ដោយ គេក៏មិនអាចនៅបន្តទាក់ទងជាមួយយាន Voyager នេះជារៀងរហូតបាននោះដែរ។ បញ្ហា គឺនៅត្រង់ថា យាន Voyager មិនត្រឹមតែធ្វើដំណើរកាន់តែឃ្លាតឆ្ងាយពីផែនដីនោះទេ ក៏ប៉ុន្តែ ក្នុងពេលជាមួយគ្នា សមត្ថភាពក្នុងការផលិតថាមពលអគ្គិសនីនៅលើ Voyager ដែលជាយានដ៏ចំណាស់ជាង ៤០ឆ្នាំមកហើយនោះ ក៏កាន់តែធ្លាក់ចុះខ្សោយផងដែរ ពីមួយថ្ងៃពីមួយថ្ងៃ។ គិតមកទល់នឹងពេលនេះ ឧបករណ៍វិទ្យាសាស្រ្តមួយចំនួន នៅលើយាន Voyager ត្រូវបានណាសាបញ្ឈប់លែងឲ្យដំណើរការរួចទៅហើយ ដើម្បីសន្សំសំចៃថាមពល ហើយតាមការព្យាករ គ្រប់ឧបករណ៍វិទ្យាសាស្រ្តទាំងអស់នៅលើយាន Voyager នឹងត្រូវបញ្ឈប់ដំណើរការ នៅត្រឹមឆ្នាំ២០២៥ខាងមុខ។ ក៏ប៉ុន្តែ បើទោះជាលែងមានឧបករណ៍ប្រមូលទិន្នន័យវិទ្យាសាស្រ្ត ក៏ប៉ុន្តែ Voyager នឹងនៅតែបន្តទាក់ទងជាមួយផែនដីបាន តាមរយៈ Deep Space Network ក្នុងរយៈពេលប្រមាណជា ១០ឆ្នាំក្រោយមកទៀត គឺរហូតទៅដល់អំឡុងឆ្នាំ២០៣៦ ទើប Voyager ត្រូវអស់ថាមពល ដាច់ការទាក់ទងទាំងស្រុងជាមួយនឹងភពផែនដីរបស់យើង៕
10/19/2021
7:39
ប្រវត្តិសាស្រ្តពិភពលោក - Voyager៖ យានអវកាសដែលធ្វើដំណើរបានឆ្ងាយបំផុត
Voyager គឺជាយានដំបូងបង្អស់ ដែលអាចធ្វើដំណើររហូតចេញផុតពីប្រព័ន្ធព្រះអាទិត្យ ចូលទៅដល់លំហ ដែលគេឲ្យឈ្មោះថា Interstellar។ បេសកកម្មរបស់ Voyager ក៏បានជួយឲ្យអ្នកវិទ្យាសាស្រ្តអាចស្វែងយល់បានយ៉ាងច្រើនផងដែរ អំពីប្រព័ន្ធព្រះអាទិត្យរបស់យើង។ យាន Voyager ត្រូវបានគេបាញ់បង្ហោះនៅឆ្នាំ១៩៧៧ ដោយ Voyager-2 ត្រូវបានគេបាញ់បង្ហោះមុន នៅថ្ងៃទី២០ ខែសីហា ហើយជាងពីរសប្តាហ៍ក្រោយមកទៀត គឺនៅថ្ងៃទី៥ ខែកញ្ញា ទើប Voyager-1 ត្រូវបានគេបាញ់បង្ហោះទៅតាមក្រោយ។ Voyager-1 នេះ ថ្វីដ្បិតតែបាញ់បង្ហោះក្រោយមែន ក៏ប៉ុន្តែ ធ្វើដំណើរក្នុងគន្លងមួយ ដែលត្រូវទៅដល់ភពព្រហស្បតិ៍មុន Voyager-2 គឺទៅដល់នៅថ្ងៃទី៥ ខែមីនា ឆ្នាំ១៩៧៩ (២ឆ្នាំកន្លះក្រោយបាញ់បង្ហោះ ក៏ប៉ុន្តែ ៤ខែមុន Voyager-2)។ Voyager-1 ហោះកាត់ក្បែរភពព្រហស្បតិ៍ ក្នុងរយៈចម្ងាយយ៉ាងជិត គឺត្រឹមតែប្រមាណជា ២៨ម៉ឺនគីឡូម៉ែត្រប៉ុណ្ណោះ ពោលគឺជិតជាងចម្ងាយរវាងផែនដី និងព្រះចន្ទទៅទៀត។ ការហោះកាត់ក្បែរបែបនេះ ធ្វើឲ្យ Voyager-1 ត្រូវរងនូវកម្លាំងទំនាញយ៉ាងសម្បើមរបស់ភពព្រហស្បតិ៍ ហើយតាមយន្តការ Gravity assist កម្លាំងទំនាញនេះបានជួយឲ្យ Voyager-1 បង្កើនល្បឿនរហូតដល់ទៅជិតទ្វេដង គឺអាចធ្វើដំណើរក្នុងល្បឿនប្រមាណជា ៧ម៉ឺនគីឡូម៉ែត្រក្នុងមួយម៉ោង សំដៅទៅកាន់ភពបន្ទាប់ គឺភពសៅរ៍។ ក៏ប៉ុន្តែ បើទោះជានៅក្នុងល្បឿនយ៉ាងលឿនបែបនេះក៏ដោយ Voyager 1 ត្រូវចំណាយពេលរហូតដល់ទៅ ២០ខែ (ជាង១ឆ្នាំកន្លះ) ទើបអាចធ្វើដំណើរទៅដល់ភពសៅរ៍ នៅថ្ងៃទី៩ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ១៩៨០។ នៅត្រង់ភពសៅរ៍នេះ Voyager 1 មិនត្រឹមតែត្រូវតែហោះកាត់ភពសៅរ៍ដោយផ្ទាល់តែប៉ុណ្ណោះទេ ក៏ប៉ុន្តែ បេសកកម្មដ៏ចម្បងមួយទៀត គឺហោះកាត់ក្បែរព្រះចន្ទដ៏ធំរបស់ភពសៅរ៍ គឺ “ទីតង់” (Titan)។ ភាពចាំបាច់នៃគន្លងផ្លូវដែលត្រូវហោះកាត់ក្បែរទីតង់នេះហើយ ដែលធ្វើឲ្យបេសកកម្មរបស់ Voyager 1 ត្រូវបញ្ចប់ត្រឹមភពសៅរ៍ ដោយក្រោយពីហោះកាត់ទីតង់ ភពសៅរ៍រួច ឥទ្ធិពលនៃកម្លាំងទំនាញបានធ្វើឲ្យគន្លងរបស់ Voyager 1 ត្រូវហោះចាក់ឡើងទៅលើ ចេញពីប្លង់នៃគន្លងតារាវិថីរបស់ភព ហើយហោះសំដៅទៅក្រៅប្រព័ន្ធព្រះអាទិត្យ។ Voyager 2 ហោះកាត់ភពព្រហស្បតិ៍ នៅថ្ងៃទី៩ កក្កដា ឆ្នាំ១៩៧៩ ហើយបានធ្វើដំណើរមកដល់ភពសៅរ៍ នៅថ្ងៃទី២៥ សីហា ឆ្នាំ១៩៨១ គឺជិត ១០ខែក្រោយ Voyager 1។ បន្ទាប់ពីហោះចេញពីភពសៅរ៍ Voyager-2 បានបន្តដំណើរទៅហោះកាត់ភពអ៊ុយរ៉ានុស នៅថ្ងៃទី២៤ មករា ឆ្នាំ១៩៨៦ ហើយជាង៣ឆ្នាំក្រោយមកទៀត ហោះកាត់ភពណិបទូន នៅថ្ងៃទី២៥ សីហា ឆ្នាំ១៩៨៩ មុននឹងបន្តដំណើរចេញទៅប៉ែកខាងក្រៅប្រព័ន្ធព្រះអាទិត្យ ដោយចាក់ចុះទៅខាងក្រោម ផ្ទុយពីទិសដៅរបស់ Voyager 1។ មកទល់នឹងពេលបច្ចុប្បន្ននេះ យានទាំងពីរសុទ្ធតែបានធ្វើដំណើរចេញពីប្រព័ន្ធព្រះអាទិត្យ ទៅដល់លំហ ដែលគេឲ្យឈ្មោះជាភាសាអង់គ្លេសថា Interstellar ដោយ Voyager 1 បានចេញពីប្រព័ន្ធព្រះអាទិត្យ កាលពីឆ្នាំ២០១២ ហើយធ្វើដំណើរទៅដល់ចម្ងាយជាង ២៣ពាន់លានគីឡូម៉ែត្រពីផែនដី (២១ម៉ោងនិង២៥នាទីពន្លឺ) ចំណែក Voyager 2 ចេញពីប្រព័ន្ធព្រះអាទិត្យ នៅឆ្នាំ២០១៨ ហើយបច្ចុប្បន្នស្ថិតនៅចម្ងាយប្រមាណ ២០ពាន់លានគីឡូម៉ែត្រពីផែនដី (១៧ម៉ោងនិង៤៦នាទីពន្លឺ)៕
10/11/2021
9:40