ទស្សនៈព្រឹត្តិការណ៍ពិភពលោក

Épisodes disponibles

sur

ទស្សនៈព្រឹត្តិការណ៍ពិភពលោក - ហេតុអ្វីបានជាគេមិនជឿថាអាមេរិកបានបញ្ជូនមនុស្សទៅឋានព្រះចន្ទ?

នៅចុងសប្តាហ៍ខាងមុខនេះ គឺជាខួបគម្រប់ ៥០ឆ្នាំ នៃបេសកកម្មអាប៉ូឡូ ដែលនាំមនុស្សទៅចុះចតលើដីព្រះចន្ទជាលើកដំបូងបង្អស់ នៅក្នុងប្រវត្តិសាស្រ្ត។ ក៏ប៉ុន្តែ រហូតមកទល់នឹងពេលនេះ ៥០ឆ្នាំក្រោយហេតុការណ៍ មានមនុស្សជាច្រើននៅទូទាំងពិភពលោក នៅតែមិនជឿថា អាមេរិកបានបញ្ជូនមនុស្សឲ្យទៅចុះចតលើឋានព្រះចន្ទ ហើយនាំគ្នាគិតថា អ្វីៗគ្រប់យ៉ាង គឺគ្រាន់តែជាការរៀបចំឡើងដោយអាមេរិក ដើម្បីបន្លំភ្នែកពិភពលោកតែប៉ុណ្ណោះ។ តើហេតុអ្វីបានជាមានការសង្ស័យច្រើន ហើយអូសបន្លាយពេលយូរមកទល់នឹងសព្វថ្ងៃបែបនេះ? សព្វថ្ងៃនេះ “Fake News” គឺជាពាក្យដែលយើងតែងឮជាប់ជាប្រចាំ នៅក្នុងសម័យកាលអ៊ីនធ័រនែត។ ក៏ប៉ុន្តែ សម្រាប់អ្នកមិនជឿរឿងមនុស្សទៅចុះចតលើដីព្រះចន្ទ បេសកកម្មអាប៉ូឡូទី១១ គឺជារឿងបោកប្រាស់ដ៏ធំបំផុតមួយ តាំងពីពាក្យថា “Fake News” នេះ នៅមិនទាន់ត្រូវបានបង្កើតឡើងមកម៉្លេះ។ កាលពីខែកក្កដាឆ្នាំ១៩៦៩នោះ បេសកកម្មអាប៉ូឡូ ដែលនាំមនុស្សទៅចុះចតលើដីព្រះចន្ទ ត្រូវបានផ្សាយតាមទូរទស្សន៍ ឲ្យមនុស្សរាប់លាននាក់នៅទូទាំងពិភពលោកបានមើលឃើញ។ ក៏ប៉ុន្តែ ចំពោះអ្នកមិនជឿ រូបភាពដែលទីភ្នាក់ងារណាសាយកមកចាក់ផ្សាយតាមទូរទស្សន៍ នៅពេលនោះ មិនមែនជារូបភាពពីព្រះចន្ទនោះទេ តែជារូបភាព ដែលថតនៅក្នុងស្ទូឌីយ៉ូ។ ចាប់ពីពេលនោះមក និងជាពិសេស នៅពេលក្រោយមកទៀត ដែលអ៊ីនធ័រនែតមានការរីកដុះដាល វេបសាយរាប់ពាន់ត្រូវបានគេបង្កើតឡើង ដើម្បីបង្ហាញពីភស្តុតាង ដែលបញ្ជាក់ថា បេសកកម្មអាប៉ូឡូទៅចុះចតលើដីព្រះចន្ទ គឺជារឿងបោកប្រាស់។ អ្នកខ្លះអះអាងថា ការបញ្ជូនមនុស្សទៅចុះចតលើដីព្រះចន្ទនោះ គឺជារឿងមិនពិត ពីព្រោះណាសាមិនមានបច្ចេកវិទ្យាគ្រប់គ្រាន់ ហើយម្យ៉ាងទៀត មនុស្សមិនអាចធ្វើដំណើរទៅឋានព្រះចន្ទ ដោយសារតែដំណើរពីផែនដីទៅព្រះចន្ទ គឺចៀសមិនរួចនឹងត្រូវឆ្លងកាត់តំបន់វិទ្យុសកម្មដ៏ធំមួយជុំវិញផែនដី ដែលគេឲ្យឈ្មោះថា “Van Allen Belt” ហើយដែលមានកម្លាំងវិទ្យុសកម្មខ្លាំងអាចសម្លាប់មនុស្សបាន។ ក៏ប៉ុន្តែ ជាទូទៅ ការអះអាងថា បេសកកម្មអាប៉ូឡូទៅចុះចតលើដីព្រះចន្ទគឺជារឿងបោកប្រាស់ (Conspiracy Theories) គឺច្រើនផ្តោតទៅលើរូបភាព ដែលណាសាបានចុះផ្សាយ។ អ្នកខ្លះបានលើកឡើងពីរូបភាពដែលបង្ហាញថា ទង់ជាតិអាមេរិក ដែលអវកាសយានិកយកទៅដោតលើដីព្រះចន្ទហាក់ដូចជាកំពុងបក់រវិច ក្នុងពេលដែលព្រះចន្ទគ្មានបរិយាកាស និងគ្មានខ្យល់អ្វីសោះដែលអាចបក់ទង់ជាតិនេះបាន។ ខ្លះទៀតលើកឡើងពីភាពមិនប្រក្រតីនៃពន្លឺ ឬស្រមោលនៅក្នុងរូបភាព ដែលគេអះអាងថាជាភស្តុតាងបង្ហាញថា រូបភាពទាំងនេះ គឺថតនៅក្នុងស្ទូឌីយ៉ូ ដែលមានប្រភពពន្លឺច្រើន ហើយមិនមែនថតលើព្រះចន្ទ ដែលមានប្រភពពន្លឺតែមួយ គឺព្រះអាទិត្យ... ។ល។ ក្រោយៗមកទៀត ការអះអាងពីភាពមិនប្រក្រតីអស់ទាំងនេះ សុទ្ធតែត្រូវបានអ្នកវិទ្យាសាស្រ្តរបស់ណាសា ក៏ដូចជាអ្នកវិទ្យាសាស្រ្តផ្សេងទៀតក្រៅណាសា ធ្វើការពន្យល់បកស្រាយទៅតាមលក្ខណៈវិទ្យាសាស្រ្ត ក៏ប៉ុន្តែ បើទោះបីជាយ៉ាងនេះក៏ដោយ អ្នកមិនជឿ គឺនៅតែមិនជឿ។ ហើយរហូតមកទល់នឹងពេលបច្ចុប្បន្ននេះ ការស្ទាបស្ទង់មតិថ្មីៗបង្ហាញថា មានពលរដ្ឋអាមេរិកប្រមាណជា ៦% ដែលមិនជឿថា ណាសាបានបញ្ជូនមនុស្សទៅចុះចតលើដីព្រះចន្ទ។ អត្រានៃអ្នកមិនជឿនេះកើនឡើងរហូតដល់ទៅជាង ៥០% នៅក្នុងចំណោមពលរដ្ឋរុស្ស៊ី ដែលជាអតីតគូសត្រូវក្នុងសង្រ្គាមត្រជាក់ ហើយសូម្បីតែនៅក្នុងបណ្តាប្រទេសជាសម្ព័ន្ធមិត្តអាមេរិក ក៏មានអ្នកមិនជឿច្រើនដែរ ដូចជា បារាំង មាន ៩% ហើយរហូតដល់ទៅ ២៥% នៅអង់គ្លេស។ ការណ៍ដែលគេមិនជឿរឿងបញ្ជូនមនុស្សទៅចុះចតលើដីព្រះចន្ទ ហើយគិតថា អ្វីដែលណាសាបង្ហាញ គឺជាការបោកប្រាស់ វាកើតចេញពីហេតុផលចម្បងមួយ គឺការមិនទុកចិត្តលើរដ្ឋាភិបាលអាមេរិក។ គេមិនត្រូវភ្លេចទេថា នៅក្នុងអំឡុងទសវត្សរ៍ឆ្នាំ៦០ និងឆ្នាំ៧០នោះ រដ្ឋាភិបាលអាមេរិកពិតជាមានរឿងអាស្រូវច្រើន ដែលធ្វើឲ្យគេពិបាកនឹងទុកចិត្តពិតមែន។ នៅឆ្នាំ១៩៦៣ លោកប្រធានាធិបតីចន កេណេឌី ត្រូវបានគេលបធ្វើឃាត ដែលគេដាក់ក្តីសង្ស័យថាជាស្នាដៃរបស់សេអ៊ីអា។ ក្រោយមកទៀត មានរឿងទាក់ទងនឹងសង្រ្គាមវៀតណាម ដែលប្រធានាធិបតីលីនដុន ចនសុន និងរីឆាដ និចសុន កុហកប្រជាជនអាមេរិក ហើយដែលត្រូវលេចធ្លាយនៅឆ្នាំ១៩៧១ នៅក្នុងរឿងអាស្រូវដែលគេឲ្យឈ្មោះថា “Pentagon Papers”។ ប៉ុន្មានខែក្រោយមកទៀត នៅពេលដែលរឿងអាស្រូវ “Pentagon Papers” នេះនៅមិនទាន់ចប់ផង ក៏ស្រាប់តែផ្ទុះរឿងអាស្រូវផ្ទួនៗគ្នាមួយទៀត គឺរឿងអាស្រូវ “Watergate”... ទាំងអស់នេះ វាជាកត្តាមួយ ដែលជំរុញឲ្យសាធារណមតិនាំគ្នាមួយផ្នែកធំ យល់ថា ការកុហក បន្លំ បំភ្លៃ និងបោកប្រាស់ វាកើតមានលក្ខណៈជាប្រព័ន្ធ នៅក្នុងជួររដ្ឋាភិបាល ដូច្នេះហើយបានជានាំគ្នាដាក់មន្ទិលសង្ស័យលើរដ្ឋាភិបាលអាមេរិកជាទូទៅ រាប់ទាំងទីភ្នាក់ងារណាសាផងដែរ។ ជាការពិតណាស់ថា គេអាចធ្វើការកត់សម្គាល់ថា គម្រោងអាប៉ូឡូមានមនុស្សធ្វើការរហូតដល់ទៅ ៤០ម៉ឺននាក់ មានទាំងអ្នកនៅក្នុងទីភ្នាក់ងារណាសា និងអ្នកនៅក្នុងក្រុមហ៊ុនឯកជន ដែលជាប់កិច្ចសន្យាជាមួយណាសា។ នេះជាចំនួនច្រើន ដែលគេពិបាកនឹងបិទបាំង។ លើសពីនេះទៀត កាលពីឆ្នាំ២០០៩កន្លងទៅនេះ យានអវកាសដែលគេឲ្យឈ្មោះថា “Lunar Reconnaissance Orbiter” បានថតរូបភាពលើដីព្រះចន្ទ ហើយបង្ហាញយ៉ាងច្បាស់ថា ផ្នែកខ្លះនៃកូនយាន (Lunar Module) ដែលអវកាសយានិកប្រើដើម្បីចុះចតលើដីព្រះចន្ទ នៅក្នុងបេសកម្មអាប៉ូឡូ (អាប៉ូឡូទី ១១, ១៤, ១៥, ១៦ និង ១៧) គឺនៅតែស្ថិតនៅលើដីព្រះចន្ទដដែលមកទល់នឹងសព្វថ្ងៃ។ ក៏ប៉ុន្តែ គេមិនត្រូវរំពឹងទេថា ភស្តុតាងអស់ទាំងនេះអាចនឹងធ្វើឲ្យអ្នកមិនជឿរឿងចុះចតលើឋានព្រះចន្ទនេះអាចផ្លាស់ប្តូរគំនិតរបស់គេបាន។ គេមិនត្រូវភ្លេចទេថា រហូតមកទល់នឹងសព្វថ្ងៃនេះ នៅក្នុងសតវត្សរ៍ទី២១នេះទៅហើយ សូម្បីតែរឿងផែនដីមានរាងមូល ក៏នៅតែមានមនុស្សជាច្រើននៅតែមិនជឿនៅឡើយផង បើទោះបីជាយើងមានវិទ្យាសាស្រ្តរីកចម្រើនជឿនលឿន ហើយភស្តុតាងមានច្រើនរាប់មិនអស់យ៉ាងណាក៏ដោយ៕

ទស្សនៈព្រឹត្តិការណ៍ពិភពលោក - វិសមភាពសង្គមក្នុងយុគសម័យសកលភាវូបនីយកម្ម

វិសមភាពសង្គម ឬនិយាយឱ្យសាមញ្ញ គម្លាតរវាងអ្នកមាននិងអ្នកក្រ ឬរវាងអ្នកឈ្នះនិងអ្នកចាញ់ តែងតែជាបញ្ហាសង្គមមួយដែលមិនអាចជៀសរួច ក្នុងពិភពលោកមួយដែលប្រព័ន្ធមូលធននិយមកំពុងគ្របដណ្តប់ ហើយគម្លាតនេះបាននិងកំពុងបន្តកើនឡើង ក្នុងយុគសម័យនៃ សកលភាវូបនីយកម្មទំនើប។ ទាញចេញពីមេរៀននៃប្រវត្តិសាស្រ្ដរបស់មនុស្សជាតិ ដរាបណា គម្លាតសង្គមចេះតែបន្តកើនឡើង ហើយវាមិនត្រូវបានដោះស្រាយឱ្យបានសមស្រប នោះបញ្ហាធ្ងន់ធ្ងរអាចរុញច្រានឱ្យសង្គមមនុស្សទាំងមូលប្រឈមនឹងមហន្តរាយសង្គមនិងនយោបាយ។ តើហេតុអ្វី? ក្នុងយុគសម័យនៃសកលភាវូបនីយកម្មទំនើប ដូចពេលបច្ចុប្បន្ននេះ គេអង្កេតឃើញថា ពិភពលោកជារួមបានក្លាយជាកន្លែងមួយដែលកាន់តែមានកម្រិតសមាហរណកម្មខ្ពស់ និងកាន់តែត្រូវការប្រាស្រ័យគ្នាទៅវិញទៅមក ក្នុងកម្រិតមួយមិនធ្លាប់មាន។ ដោយធ្វើការពិចារណាលើសក្ខីកម្មផ្សេងៗ តួយ៉ាង កម្រិតសន្តិភាពសាកល កម្រិតសកលភាវូបនីយកម្មសេដ្ឋកិច្ច និងកម្រិតនៃការអភិវឌ្ឍមនុស្ស ជាដើម គេអាចនិយាយថា ជីវិតរបស់មនុស្សហាក់មានភាពប្រសើរជាងពេលណាៗទាំងអស់ ក្នុងប្រវត្តិមនុស្សជាតិ។ មនុស្សកាន់តែច្រើនមានជីវភាពកាន់តែប្រសើរ ហើយមនុស្សកាន់តែតិចកំពុងរស់ក្នុងភាពក្រីក្រ។ ជីវិតរបស់មនុស្សកាន់តែវែង។ ឪពុកម្ដាយលែងអង្គុយចាំមើលការស្លាប់របស់កូនម្នាក់ក្នុងចំណោមកូនទាំងបួនរបស់ខ្លួន។ ទោះជាយ៉ាងណា ក្នុងពេលជាមួយគ្នា ពិភពលោកមួយនេះក៏កំពុងប្រឈមនឹងបញ្ហាសាកលផ្សេងៗផងដែរ រួមបញ្ចូលទាំង បញ្ហាវិសមភាពសាកល បញ្ហាភាពក្រីក្រសាកល ការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ បញ្ហាភេរវកម្ម និងបញ្ហាសាកលផ្សេងៗ ដែលបញ្ហានីមួយៗសុទ្ធតែមានលទ្ធភាពរៀងៗខ្លួន ដើម្បីបំផ្លាញការរីកចម្រើនរបស់មនុស្សជាតិ និងអាចធ្វើឱ្យពិភពលោកមួយនេះមានភាពផុយស្រួយខ្លាំងណាស់។ ពាក់ព័ន្ធនឹងភាពក្រីក្រសាកល មនុស្សរាប់លាននាក់នៅតែបន្តរស់ក្នុងភាពក្រីក្រ ហើយពួកគេប្រឈមនឹងការស្លាប់នៅអាយុខ្លី។ ពិភពលោកមានវិសមភាពសង្គមខ្លាំង។ វិសមភាពសង្គមកើតមានឡើងជាលទ្ធផលពីការអភិវឌ្ឍ។ មិនមែនមនុស្សគ្រប់គ្នាអាចរួចផុតពីភាពក្រីក្រ ឬបង្កើនភាពមានបាន ក្នុងពេលដំណាលគ្នា ហើយមិនមែនមនុស្សគ្រប់គ្នាអាចទទួលបានការព្យាបាល ឬការថែទាំសុខភាព ដោយបច្ចេកវិទ្យាចុងក្រោយនោះទេ ទោះជាការទទួលបានទឹកស្អាត ការចាក់ថ្នាំបង្ការ ឬក៏ថ្នាំដើម្បីការពារជំងឺបេះដូង។ ក្រោយមក វិសមភាពសង្គមនឹងបង្កឱ្យមានផលប៉ះពាល់ដល់ការអភិវឌ្ឍវិញ។ វិសមភាពសង្គមអាចមានផលល្អ ប្រសិនបើវាធ្វើឱ្យមនុស្សម្នាក់ៗខិតខំប្រឹងប្រែងដើម្បីខ្លួនឯង ហើយសង្គមទាំងមូលក៏នឹងមានភាពប្រសើរផងដែរ បើមនុស្សម្នាក់ៗមានភាពល្អប្រសើរ។ ក៏ប៉ុន្តែ វិសមភាពនឹងមានផលអាក្រក់ ប្រសិនបើអ្នកឈ្នះឬអ្នកមាន ព្យាយាមធ្វើយ៉ាងណារារាំងអ្នកនៅពីក្រោម កុំឱ្យតាមទាន់ខ្លួន ហើយរាំងខ្ទប់ពួកគេឱ្យនៅពីក្រោយខ្លួនជាដរាប។ ក្នុងន័យនេះ អ្នកមានអាចប្រើប្រាស់ទ្រព្យសម្បត្តិរបស់ខ្លួនដើម្បីមានឥទ្ធិពលដល់អ្នកនយោបាយ ដាក់ចេញគោលនយោបាយណាដែលបម្រើផលប្រយោជន៍បក្សពួកក្រុមខ្លួន និងរឹតត្បិតការអនុវត្តគោលនយោបាយពាក់ព័ន្ធនឹងការផ្តល់សេវាសាធារណៈ ដូចជា ការអប់រំ ឬការថែទាំសុខភាពដែលពួកគេមិនត្រូវការ។ នៅក្នុងសង្គមណាក៏ដោយ មនុស្សលោកខ្វល់ខ្វាយអំពី វិសមភាពសង្គម។ ការផ្លាស់ប្ដូរកម្រិតវិសមភាពអាចមានឥទ្ធិពលដល់ល័ក្ខខ័ណ្ឌរស់នៅរបស់មនុស្ស ហើយនៅពេលណាដែលកម្រិតវិសមភាពកាន់តែខ្ពស់ នោះវានឹងធ្វើឱ្យមានផលប៉ះពាល់ដល់ ភាពយុត្តិធម៌ និងភាពស្មើគ្នា ក្នុងសង្គម។ នៅប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ប្រធានបទពាក់ព័ន្ធនឹង វិសមភាពសង្គម និងការវិវត្តន៍របស់បញ្ហាមួយនេះ ក្នុងយុគសម័យនៃសកលភាវូបនីយកម្ម ត្រូវគេលើកយកមកពិភាក្សាវែកញែកមិនចេះមិនចប់មិនចេះហើយ ក្នុងចំណោមអ្នកអនុវត្តនយោបាយ និងអ្នកបង្កើតទ្រឹស្ដី។ ទិន្នន័យផ្លូវការចុងក្រោយ និងព្រិត្តិការណ៍នយោបាយអន្តរជាតិផ្សេងៗ រួមមាន របាយការណ៍ទ្រព្យសម្បត្តិរបស់ធនាគារស៊្វីសស្ដីអំពីគម្លាតកាន់តែខ្ពស់រវាងអ្នកមាននិងអ្នកក្រ ការជាប់ឆ្នោតរបស់ប្រធានាធីបតីអាមេរិក លោកដូណាល់ ត្រាំ ដែលមានទំនោរអនុវត្តគោលនយោបាយគាំពារនិយមនិងការប្រឆាំងនឹងអង្គការអន្តរជាតិ ការបោះឆ្នោតប្រជាមតិចាកចេញពីសហភាពអឺរ៉ុបរបស់ចក្រភពអង់គ្លេស និងការកើនឡើងទំនោរនយោបាយប្រជានិយមនៅបស្ចិមលោក សុទ្ធតែជាតឹកតាងបង្ហាញថា វិសមភាពសង្គមជាបញ្ហាចម្បង និងទាមទារឱ្យពិភពលោកទាំងមូលត្រូវយកចិត្តទុកដាក់។ តាមទ្រឹស្ដី និងការអនុវត្តជាក់ស្ដែង នៅពេលណាដែលកម្រិតនៃវិសមភាពសង្គមកើនឡើងដល់កម្រិតមួយខ្ពស់ខ្លាំង នោះវាអាចនឹងបង្កជាហានិភ័យខ្លាំងណាស់ដល់សង្គម សេដ្ឋកិច្ចនិងនយោបាយ៕

ទស្សនៈព្រឹត្តិការណ៍ពិភពលោក - សេរីភាពសារព័ត៌មានកំពុងរងការគំរាមកំហែង នៅឥណ្ឌា ?

រងការយាយី ចាប់ខ្លួន បង្កឧបសគ្គឱ្យធ្វើការមិនកើត ផ្តាច់ហិរញ្ញវត្ថុ ... នារយៈពេលប៉ុន្មានខែចុងក្រោយនេះ ជាពិសេសគិតចាប់តាំងឥណ្ឌាស្ថិតក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់អ្នកជាតិនិយមហិណ្ឌូ ណារិនដ្រា ម៉ូឌី មក លក្ខខណ្ឌការងាររបស់អ្នកសារព័ត៌មាន នៅតំបន់កាស្មៀ កាន់តែលំបាកខ្លាំងឡើងៗ។ អ្នកកាសែតស្ថិតក្រោមសម្ពាធជាងពេលណាៗទាំងអស់។ ក្រៅអំពីត្រូវធន់នឹងគំនាប ម្ខាងមកពីកងកម្លាំងរក្សាសន្តិសុខដែលបង្ហាញវត្តមានកាន់តែច្រើនឡើងៗជាប្រចាំ និងម្ខាងទៀតជាក្រុមបះបោរចង់ផ្តាច់ទឹកដីកាស្មៀ អ្នកកាសែត អ្នកយកការណ៍ អ្នកថតរូប អ្នកថតវីដេអូ អ្នកយកព័ត៌មានគ្រប់រូប គ្រប់សណ្ឋាន ត្រូវរងសម្ពាធ កាន់តែខ្លាំង និងជាស្វ័យប្រវត្តិទៀត ពីសំណាក់អាជ្ញាធរឥណ្ឌា។ ចំណែកដៃគូសន្ទនា អ្នកធ្វើអន្តរាគមន៍ លែងហ៊ានបញ្ចេញមតិ ដោយចំហ ដោយបញ្ចេញអត្តសញ្ញាណទៀតហើយ ព្រោះខ្លាចមានការសងសឹក។ អាជ្ញាធរក្រុងញូវដាលី ដែលត្រូវការឱ្យអ្នកឯករាជ្យនិយមស្ងាត់មាត់ ឬ ត្រូវប្រកាន់ជំហរ ស្របតាមបន្ទាត់នយោបាយរបស់រដ្ឋាភិបាល មិនខ្លាចនឹងប្រើគ្រប់វិធី ដើម្បីឃុំគ្រងគ្រប់ស្រទាប់ក្នុងសង្គមទេ។ ស្ថានភាពកាន់តែតានតឹង និងលក្ខខណ្ឌការងាររបស់អ្នកកាសែត កាន់តែដុនដាបមួយកំរិតបន្ថែមទៀត ក្រោយពីមានភេរវកម្មអត្តឃាតស្លាប់កងស្វ័យត្រានឥណ្ឌាជាង៤០នាក់ កាលពីខែកុម្ភៈដើមឆ្នាំ២០១៩ ដែលធ្វើឱ្យរដ្ឋាភិបាលឥណ្ឌាផ្ទុះកំហឹងយ៉ាងខ្លាំង។ កាស្មៀ ជាអតីតរាជាណាចក្រ ដែលត្រូវពុះចែកជាពីរចំរៀក មួយជារបស់ឥណ្ឌា មួយទៀតជារបស់ប៉ាគីស្ថាន នៅឆ្នាំ១៩៤៧។ តាំងពីពេលនោះមកទល់នឹងថ្ងៃនេះ មហាអំណាចនុយក្លេអ៊ែរជាប់របងគ្នាទាំងពីរ នៅតែបន្តជម្លោះទាមទារគ្រប់គ្រងតំបន់កាស្មៀទាំងមូលរៀងខ្លួន ជាហេតុធ្វើឱ្យតំបន់នេះស្ថិតក្នុងស្ថានភាពតានតឹងជាប្រចាំ។ ហើយដោយជាក់ស្តែងទៅ សេរីភាពសារព័ត៌មាននៅក្នុងតំបន់កាស្មៀ រងគំនាបខ្លាំងជាងតំបន់ដទៃនៃប្រទេស តាំងតែពីដើមរៀងមករហូតមកដែរ។ ប៉ុន្តែអ្នកកាសែតសង្កេតឃើញ បាតុភូតដាក់គំនាប កាន់តែច្បាស់ថែមទៀត តាំងពីអ្នកជាតិនិយមហិណ្ឌូ លោក ណារិនដ្រា ម៉ូឌី ដែលប្រកាន់ជំហរនយោបាយតឹងតែងខ្លាំង ជាប់ឆ្នោតក្លាយនាយករដ្ឋមន្ត្រីឥណ្ឌាមក។ ចាប់ខ្លួន អ្នកកាសែតរងសម្ពាធក្នុងទម្រង់ច្រើនយ៉ាង ៖ សម្រាប់អ្នកសារព័ត៌មាននៅតាមមូលដ្ឋាន ការចាប់ខ្លួនអ្នកទទួលខុសត្រូវកាសែតដ៏មានប្រជាប្រិយភាព សរសេរជាភាសាតំបន់Afaaq កាលពីចុងខែមិថុនា គឺជាសារព្រមានសំដៅលើអាជីពអ្នកកាសែតតែម្តង។ ការចាប់ខ្លួនត្រូវបានធ្វើឡើងដោយឈរលើបណ្តឹងមួយពាក់ព័ន្ធនឹងអត្ថបទចំណាស់ជិត៣០ឆ្នាំទៅហើយ ហើយដែលពុំធ្លាប់មាននរណាព្រួយបារម្ភថាជាខ្លឹមសាររសើបសោះ។ នៅសុខៗស្រាប់តែ ប៉ូលិសស៊ីវិលបានចូលដល់គេហដ្ឋានរបស់អ្នកកាសែតម្ចាស់អត្ថបទ ទាំងកណ្តាលអាធ្រាត្រ ហើយស្នើនាំទៅការិយាល័យ ដោយគ្មានពន្យល់ហេតុផលអ្វីទាំងអស់។ តើមានការប្តឹងផ្តល់ប្រឆាំងនរណា ? នរណាជាដើមបណ្តឹង នរណាជាចុងចោទ ? គ្មានទេចម្លើយ ! អ្នកកាសែតបានទទួលសេរីភាពមកវិញជាថ្នូរនឹងការបង់ប្រាក់ធានានៅតុលាការ។ ខ្ទប់ព័ត៌មាន ក្រៅអំពីមធ្យោបាយចាប់ខ្លួន រដ្ឋាភិបាលឥណ្ឌាដាក់បង្ខំឱ្យអ្នកឆ្លើយឆ្លងព័ត៌មានបរទេស ប្រចាំការនៅឥណ្ឌា ត្រូវសុំសិទ្ធិពិសេស ដើម្បីអាចចូលទៅយកព័ត៌មាននៅតំបន់កាស្មៀ។ ដំណើរការបែបបទសុំសិទ្ធិដែលមិនប្រាកដថានឹងបានចម្លើយវិជ្ជមាន និងអាចស៊ីពេលរាប់សប្តាហ៍។ អ្នកថតរូបធ្វើការឱ្យភ្នាក់ងារអន្តរជាតិ បានអះអាងធ្លាប់ឃើញអំពើឃោរឃៅ ប៉ុន្តែមិនអាចថតរូបជាសាក្សីបានទេ ! ព្រោះអាជ្ញាធរឥណ្ឌា មិនត្រូវការរឿងហេតុកើតនៅក្នុងតំបន់នេះ ធ្លាយទៅពិភពលោកខាងក្រៅ និងសូម្បីតែក្នុងផ្ទៃឥណ្ឌាខ្លួនឯងផ្ទាល់ក៏មិនឱ្យធ្លាយដល់។ ទៅតាមដានយកព័ត៌មាននៅដោយផ្ទាល់ជាក់ស្តែងទាន់ហេតុការណ៍ នៅផ្ទាល់កន្លែងកើតហេតុ ស្ទើរក្លាយជាបេសកកម្មដែលមិនអាចធ្វើទៅបាន ! អ្នកកាសែត ត្រូវឃាត់ឱ្យនៅឆ្ងាយរាប់គីឡូម៉ែត្រ។ គ្មានអ្នកកាសែតណាម្នាក់អាចចូលធ្វើអង្កេតបានឡើយ។ ប្រព័ន្ធឃោសនាព័ត៌មាន អាចផ្សាយនតែរូបភាព និងព័ត៌មានដែលរដ្ឋាភិបាលចង់បង្ហាញតែប៉ុណ្ណោះ។ អ្នកកាសែតដើមកំណើតកាស្មៀម្នាក់ ល្មើសហ៊ានផ្សាយបទសម្ភាសន៍ជាមួយមេកន្ទ្រាញឧទ្ទាម ត្រូវជាប់ឃុំក្នុងពន្ធនាគារ តាំងពីខែសីហា ២០១៨មក។ ផ្តាច់ប្រភពហិរញ្ញវត្ថុ ពីមុនមក ឱ្យមានភាពតានតឹង រដ្ឋាភិបាលផ្អាកពាណិជ្ជកម្ម តែតាំងដើមខែកុម្ភៈឆ្នាំ២០១៩មក ពោលគឺពីរបីថ្ងៃមុនភេរវកម្មអត្តឃាត ប្រឆាំងក្បួនយោធាឥណ្ឌា រដ្ឋាភិបាលបានសម្រេចឈប់ទិញសិទ្ធិផ្សាយពាណិជ្ជកម្មនៅក្នុងទំព័រកាសែត Kashmir Reader និង Greater Kashmir កាសែតជាភាសាអង់គ្លេស ដែលគេនិយមអានបំផុតនៅកាស្មៀ។ សេចក្តីសម្រេចនេះ បានធ្វើឱ្យកាសែតបាត់បង់ប្រភពចំណូលដ៏សំខាន់របស់ខ្លួន និងត្រូវបង្ខំចិត្តកាត់បន្ថយទំព័រផ្សាយ និងបញ្ចុះប្រាក់ខែអ្នកកាសែតចំនួន៦០%។ បើតាមគណៈកម្មការការពារអ្នកសារព័ត៌មាន មិនថាដឹកនាំដោយរដ្ឋមន្ត្រីនាយករដ្ឋមន្ត្រីមកពីខាងបក្សនយោបាយណាទេ វិធីគាបបំពង់ហិរញ្ញវត្ថុ ជាមធ្យោបាយបង្ក្រាបមួយរបស់គ្រប់រដ្ឋាភិបាលឥណ្ឌា មកលើតំបន់កាស្មៀ ដើម្បីបំបិទពាក្យរិះគន់៕

ទស្សនៈព្រឹត្តិការណ៍ពិភពលោក - ពិភពលោកបិទភ្នែក មិនឃើញសង្រ្គាមដែលបំផ្លាញខ្ទេចខ្ទាំ យេម៉ែន ៥ឆ្នាំមកហើយ

នៅថ្ងៃចន្ទ ទី ៨កក្កដា ម្សិលមិញ ជាថ្ងៃខួប៥ឆ្នាំគត់ ដែលយេម៉ែនធ្លាក់ក្នុងភ្លើងសង្រ្គាម ដែលដំបូងឡើយ បង្កាត់ឡើងដោយក្រុមឧទ្ទាម ហ៊ូទី ប្រឆាំងរដ្ឋាភិបាល។ ប៉ុន្តែ សង្រ្គាមស៊ីវិលមួយឆ្នាំ ដំបូង បានរាលដាលទៅជាសង្រ្គាមរ៉ាំរ៉ៃ នៅពេលមានការលូកដៃពីប្រទេសជិតខាង។ យេម៉ែន ដែលក្លាយជាសមរភូមិ ប្រយុទ្ធគ្នារវាងប្រទេសប្រជែងគ្នាក្នុងតំបន់ គឺអ៊ីរ៉ង់ និងអារ៉ាប៊ី សាអូឌីត ត្រូវបានបំផ្លាញខ្ទេចខ្ទាំ មិនថា ទាំងប្រទេស និងជនជាតិរបស់ប្រទេសអារ៉ាប់ ដ៏ក្រីក្រមួយនេះ។ តើពេលណាទើបយេម៉ែន អាចងើបចាករួចផុតពីសង្រ្គាម ដែលឈានចូលដល់ឆ្នាំ ទី៦ហើយនោះ? យេម៉ែនបានធ្លាក់ក្នុងភ្លើងសង្រ្គាមដ៏ស្មុគស្មាញ ៥ឆ្នាំមកហើយ។ សង្រ្គាមនៅយេម៉ែន សបញ្ជាក់ពីបញ្ហាចាក់ស្រេះ ផ្ទៃក្នុង ប្រទេស ដូចជាសាសនា ក្រុមសហគមន៍ នយោបាយ ហើយ និងផលប្រយោជន៍អន្តរជាតិ។ ដើម្បីស្វែងយល់ពីសង្រ្គាមនៅយេម៉ែន គេតោងស្វែងយល់ពីប្រភពដើម ឫសគល់របស់វា ដោយត្រលប់ទៅលើមើលស្ថានភាពរបស់ប្រទេសនេះ កាលពីប៉ុន្មានទសវត្សរ៍មុន។ យេម៉ែន បានបង្រួបង្រួមឯកភាពគ្នា នៅឆ្នាំ ១៩៩០ បន្ទាប់ពីបែបបាក់ជា២ក្រុម នៅក្នុងអំឡុងសង្រ្គាមត្រជាក់។ កាលណោះ ភាគខាងត្បូងយេម៉ែន គ្រប់គ្រងដោយសាធារណរដ្ឋប្រជាធិបតេយ្យប្រជាមានិត ដើរតាមលទ្ធិសង្គមនិយម ចំណែកទឹកដីភាគខាងជើង មានឈ្មោះថា សាធារណរដ្ឋអារ៉ាប់។ ទោះយេម៉ែនឯកភាព បង្រួបបង្រួមគ្នា ប៉ុន្តែ ជម្លោះ ដណ្តើមប្រយោជន៍ ទឹកដី រវាងសហគមន៍អ៊ីស្លាម ផ្សេងៗគ្នា ដែលធ្លាប់មានពីមុនមក នៅតែបន្តកើតមានជាប្រចាំ នៅយេម៉ែន។ នៅក្នុងប្រទេសដែលគ្មានស្ថិរភាពនឹងន ក្រុមសហគមន៍សាសនា Zaydites ដែលជាផ្នែកមួយនៃសាសនាស្ហ៊ីអ៊ីត ហើយនិងមានប្រជាជនយេម៉ែន ៤០% គោរពដើរតាម បានចេញមុខប្រឆាំងនឹងអំណាចកណ្តាល នៅរដ្ឋធានី សាណា ដែលពួកគេចោទថា បានបំភ្លេច មិនគិតគូរ ដល់ពួកគេ ទាំងក្នុងផ្នែកនយោបាយ និងសេដ្ឋកិច្ច។ នៅឆ្នាំ ២០០៤ ប្រធានក្រុមសហគមន៍Zaydites ដែលជាអ្នកបង្កើតចលនាហ៊ូទី ទៅតាមឈ្មោះរបស់ខ្លួន ត្រូវបានកងទ័ពរដ្ឋាភិបាល យេម៉ែន សម្លាប់ នៅក្នុងការបង្រ្កាបដ៏បង្ហូរឈាម ទៅលើក្រុមប្រឆាំង។ បដិវត្តអារ៉ាប់ ផ្តើមដំបូង នៅទុយនីស៊ី និងអេហ្ស៊ីប បានសាយភាពដល់យេម៉ែន ជាទីដែល ប្រជាជនពីគ្រប់និន្នាការងើបឈរប្រឆាំងអំណាចប្រធានាធិបតី Ali Abdallah Saleh ដែលកាន់អំណាចជាង៣០ឆ្នាំមកហើយ។ នៅឆ្នាំ ២០១២ ប្រធានាធិបតីSaleh បានយល់ព្រមចុះចេញពីអំណាច ប៉ុន្តែ ចលនាហ៊ូទី ដែលតស៊ូ រើបំរាស់ និងវាយគ្រប់គ្រងតំបន់ភាគខាងជើង យេម៉ែន មិនយល់ព្រម ទទួលយកការបែងចែកអំណាចតែរវាង មនុស្សក្នុងជួររដ្ឋាភិបាលនោះទេ។ ក្រុមហ៊ូទី ដែលចង់គ្រប់គ្រងទឹកដីក្បែរសមុទ្រ បើកការវាយលុក ចូលកាន់កាប់រដ្ឋធានី សាណា នៅថ្ងៃទី ៨ កក្កដា ឆ្នាំ ២០១៤។ តាំងពីថ្ងៃនោះហើយ ដែលយេម៉ែន ធ្លាក់ខ្លួនកាន់តែជ្រៅ ទៅក្នុងសង្រ្គាម បង្ហូរឈាម និងគ្រោះទុរភិក្ស មហន្តរាយដល់ជីវិតមនុស្សដ៏ធ្ងន់ធ្ងរ មិនធ្លាប់មានក្នុងពិភពលោក។ ពីសង្រ្គាមផ្ទៃក្នុង ទៅជាសង្រ្គាមប្រជែងគ្នារវាងមហាអំណាចក្នុងតំបន់ តាំងឆ្នាំ ២០០៩ អារ៉ាប៊ី សាអូឌីតដែលបារម្ភពីការរីកមាឌ របស់ក្រុមហ៊ូទី ដែលកាន់ សាសនាដូចអ៊ីរ៉ង់ ដែលជាគូប្រជែងរបស់ខ្លួនក្នុងតំបន់ បានបើកការវាយប្រហារជាញឹកញយទៅលើទីតាំងរបស់ក្រុមនេះនៅភាគខាងជើងយេម៉ែន ជាប់ព្រំដែនជាមួយអារ៉ាប៊ី សាអូឌីត។ នៅឆ្នាំ ២០១៥ នៅ១ឆ្នាំក្រោយ ក្រុមហ៊ូទី វាយដណ្តើមកាន់កាប់ រដ្ឋធានី សាណា និងបណ្តេញខ្ចាត់ខ្ចាយ ប្រធានាធិបតី យេម៉ែន ដែលទទួលស្គាល់ដោយអន្តរជាតិ អារ៉ាប៊ី សាអូឌីត បានដឹកនាំក្រុមសម្ព័ន្ធមិត្ត បើកប្រតិបត្តិការយោធា វាយប្រហារទៅលើក្រុមហ៊ូទី ដែលគាំទ្រដោយអ៊ីរ៉ង់ គូសត្រូវរបស់អារ៉ាប៊ី សាអូឌីត។ ប៉ុន្តែ សម្ព័ន្ធមិត្តអារ៉ាប់ទាំង៩ប្រទេសដឹកនាំដោយអារ៉ាប៊ី សាអូឌីត ដែលបើក ការវាយ ប្រហារយ៉ាងសន្ធឹក តាមផ្លូវអាកាស បង្កមហន្តរាយមនុស្សធម៌ សម្លាប់ប្រជាជនយេម៉ែន ច្រើនជាង បំផ្លាញទប់ស្កាត់កម្លាំងពួកឧទ្ទាម។ តាមអង្គការសហប្រជាជាតិ សង្រ្គាមយេម៉ែន រយៈពេល៥ឆ្នាំមកនេះ បានសម្លាប់ជីវិតមនុស្ស យ៉ាងតិច ៦ម៉ឺននាក់ និងធ្វើឲ្យប្រជាជន ៨០ភាគរយ (២៧លាននាក់) រស់ក្នុងជីវភាពអត្តខាត់។ គ្រោះអត់ឃ្លាន កង្វះអាហារូបត្ថម្ភ ដែលកើតឡើងដោយសារតែការប្រយុទ្ធគ្នា រវាងកងទ័ពអាកាសអារ៉ាប៊ី សាអូឌីត និងពួកឧទ្ទាមហ៊ូទី បានសម្លាប់កុមារយេម៉ែន ៨ម៉ឺននាក់ នៅចន្លោះឆ្នាំ ២០១៥ និងឆ្នាំ ២០១៨។ នៅពេលអង្គការសហប្រជាជាតិ ព្យាយាម បញ្ចុះបញ្ចូលឲ្យភាគីជម្លោះ រួមទាំងប្រទេសនៅពីក្រោយខ្នង ដូចជា អ៊ីរ៉ង់ និងអារ៉ាប៊ី សាអូឌីត ចូលតុចរចា ដើម្បី បិទបញ្ចប់ជម្លោះដ៏រ៉ាំរ៉ៃ គេមិនសង្ឃឹមថា យេម៉ែន នឹងអាចងើបរួចផុតពីសង្រ្គាម អស្ថិរភាព និងអសន្តិសុខនោះទេ។ ក្រុមភេរវនិយម ដូចជា អាល់កៃដា ហើយនិងក្រុមជីហាតអង្គការរដ្ឋអ៊ីស្លាម បានឆ្លៀតឱកាសដែលយេម៉ែនធ្លាក់ក្នុងចលាចល វឹកវរដើម្បី បុកគ្រឹះ ពង្រឹងឥទ្ធិពលរបស់ខ្លួន ក្នុងចំណោមប្រជាជនកាន់សាសនាអ៊ីស្លាមនៅយេម៉ែន។ ជាក់ស្តែង ភេរវជនបងប្អូន ពីរនាក់ ដែលធ្វើភេរវកម្ម សម្លាប់អ្នកកាសែតបារាំង នៅដើមឆ្នាំ ២០១៧ សុទ្ធតែធ្លាប់ទៅរស់នៅប្រទេសយេម៉ែន។ សង្រ្គាមយេម៉ែន ហើយនិងផលប្រយោជន៍ ជាផ្លូវការ សហគមន៍អន្តរជាតិ មិនបានខ្នះខ្នែង ដើម្បី បិទបញ្ចប់ជម្លោះ និងទប់ស្កាត់គ្រោះមហន្តរាយដល់ជីវិតមនុស្សនៅយេម៉ែននោះទេ។ បណ្តាប្រទេសពាក់ព័ន្ធ នឹងសង្រ្គាមនៅយេម៉ែន មិនថា អ៊ីរ៉ង់ អារ៉ាប៊ី សាអូឌីត អេមីរ៉ាតអារ៉ាប់រួម បានជួបពិភាក្សាគ្នាជាច្រើនលើក ស្វែងរកសុខសន្តិភាពឲ្យយេម៉ែន ប៉ុន្តែ គ្មានផ្តល់លទ្ធផលអ្វីជាដុំកំភួន។ បញ្ហាផលប្រយោជន៍ ជាហេតុផលចំបង ដែលគ្មានភាគីណាចង់ឃើញសង្រ្គាមបិទបញ្ចប់នៅយេម៉ែន។ សព្វាវុធបារាំង អាមេរិក ត្រូវបានគេរកឃើញ នៅក្នុងទឹកដី យេម៉ែន នោះបើទោះបីជាប្រទេសទាំងពីរ និយាយការពារខ្លួនថា អាវុធទាំងនោះ ត្រូវបានលក់ ទៅឲ្យអារ៉ាប៊ី សាអូឌីត ដើម្បី ទុកការពារខ្លួន ប៉ុន្តែ មិនមែនសម្រាប់ធ្វើសង្រ្គាមនៅយេម៉ែន។ មួយវិញទៀត អេមីរ៉ា អារ៉ាប់ រួម ដែលចូលរួមដៃជាមួយ អារ៉ាប៊ី សាអូឌីត ធ្វើសង្រ្គាមនៅយេម៉ែន ក៏ព្រោះតែសំលឹងឃើញផលប្រយោជន៍ ច្រកសេដ្ឋកិច្ច នៅកំពង់ផែភាគខាងត្បូងយេម៉ែន។ សព្វថ្ងៃនេះ អេមីរ៉ាតអារ៉ាប់រួម កំពុងឧបត្ថម្ភទុនជួយ ចលនាអ៊ីស្លាម មួយក្រុមដែលកំពុងកាន់កាប់ទីក្រុងកំពង់ផែ អាឌែន និងដែលបានប្រកាសបំបែកទឹកដី នៅភាគខាងត្បូង ចេញពីរដ្ឋអំណាចស្របច្បាប់យេម៉ែន ដែលទទួលស្គាល់ដោយសហគមន៍អន្តរជាតិ៕

ទស្សនៈព្រឹត្តិការណ៍ពិភពលោក - សេដ្ឋកិច្ចសាកល៖ កំពង់ផែពាណិជ្ជកម្មដ៏មមាញឹកបំផុត

ប្រមាណជាង៩០%នៃពាណិជ្ជកម្មសាកល ចរាចរដោយការដឹកជញ្ជូនតាមនាវាចរណ៍ ឬក៏ផ្លូវសមុទ្រ។ ដូច្នេះ នៅពេលដែលទំហំពាណិជ្ជកម្មសាកលចេះតែបន្តកើនឡើង នោះកំពង់ផែដ៏មមាញឹកបំផុតរបស់ពិភពលោក ក៏បន្តពង្រីកខ្លួនកាន់តែធំឡើងៗ និងកាន់តែមានប្រសិទ្ធភាពផងដែរ ដើម្បីបំពេញតម្រូវការសាកលជាក់ស្ដែង។ តើអ្វីជាការពន្យល់លម្អិតលើការអភិវឌ្ឍនេះ? យោងតាមការចេញផ្សាយរបស់ វេទិកាសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោក បានបង្ហាញថា ត្រឹមរយៈពេលបួនឆ្នាំចុងក្រោយ ទំហំប្រចាំឆ្នាំគិតជាមធ្យមនៃកំពង់ផែដ៏មមាញឹកបំផុតទាំង៥០ របស់ពិភពលោក បាននិងកំពុងបន្តកើនឡើងពី ៥,៤៩លានទៅ៥,៨៦លាន គិតជាឯកតារង្វាស់។ ពីអតីតកាល កំឡុងរយៈពេលជាង២០០ឆ្នាំចុងក្រោយ កំពង់ផែធំៗបំផុតរបស់ពិភពលោក ស្ថិតនៅតំបន់អឺរ៉ុបនិងអាមេរិកខាងជើង ព្រោះសេដ្ឋកិច្ចសាកលស្ទើរតែទាំងស្រុងបានគ្រប់ដណ្តប់ដោយប្រទេសរីកចម្រើនទាំងនោះ។ ក៏ប៉ុន្តែ រហូតមកដល់ពេលសព្វថ្ងៃនេះ មានត្រឹមតែកំពង់ផែ៥ប៉ុណ្ណោះក្នុងចំណោមកំពង់ផែធំបំផុតទាំង២០ របស់សាកលលោកដែលស្ថិតនៅខាងក្រៅតំបន់អាស៊ីបូព៌ាឬអាស៊ីភាគខាងកើត។ កំពង់ផែនៅរដ្ឋ Los Angeles ជាកំពង់ផែអាមេរិកតែមួយគត់ ក្នុងចំណោមកំពង់ផែធំបំផុតទាំង២០របស់ពិភពលោក ហើយមានត្រឹមកំពង់ផែ៣ប៉ុណ្ណោះរបស់តំបន់អឺរ៉ុបស្ថិតក្នុងតារាងចំណាត់ថ្នាក់។ គិតជាមធ្យម កំពង់ផែនៅតំបន់អាស៊ីតំណាងឱ្យប្រមាណជាង៧១%ធៀបជាមួយនឹងកំពង់ផែធំបំផុតទាំង៥០ដែលចរាចរទំនិញទូទាំងសាកលលោកទាំងមូល។ ក្នុងនោះ ចិនតំណាងឱ្យជាង៤០,៤%ទៅហើយ។ កំពង់ផែរបស់សិង្ហបុរីដែលធ្លាប់តែជាកំពង់ផែដ៏មមាញឹកបំផុតរបស់ពិភពលោកបានត្រូវវ៉ាដាច់ដោយកំពង់ផែទីក្រុងShanghaiរបស់ចិននៅឆ្នាំ២០១០។ កំពង់ផែយក្សរបស់ចិនមួយនេះមានទំនិញចរាចរច្រើនជាងកំពង់ផែអាមេរិកធំបំផុតទាំង៥បូកបញ្ចូលគ្នាទៅទៀត។ ផ្អែកតាមតួលេខផ្លូវការចុងក្រោយ កំពង់ផែនៅអឺរ៉ុបស្ថិតក្នុងចំណាត់ថ្នាក់លេខ២តំណាងឱ្យប្រមាណជាង១៤,៨ភាគរយ។ កំពង់ផែនៅអាហ្វ្រិកនិងមជ្ឈិមបូព៌ាតំណាងឱ្យ៥,៨% ក្នុងនោះ កំពង់ផែនៅទីក្រុងDubai ឈ្មោះ Jebel Ali គឺជាកំពង់ផែតែមួយគត់នៅក្រៅតំបន់អាស៊ីស្ថិតក្នុងចំណោមកំពង់ផែធំបំផុតទាំង១០។ អាមេរិកស្ថិតនៅចំណាត់ថ្នាក់បន្ទាប់តំណាងឱ្យជាង ៣,៨% និង តំបន់ផ្សេងៗតំណាងប្រមាណ ៤,២%។ យោងតាមអ្នកជំនាញពាណិជ្ជកម្មអន្តរជាតិ ល្គឹកណាគម្រោងផ្លូវសូត្រ One Belt One Road និង គម្រោងវិនិយោគលើវិស័យកំពង់ផែសាកល របស់សាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិន ចេះតែបន្តរីកចម្រើនទៅមុខ នោះការគ្របដណ្ដប់លើវិស័យដឹកជញ្ជូនតាមសមុទ្ររបស់ប្រទេសយក្សអាស៊ីមួយនេះ នឹងចេះតែបន្តកើនឡើងឥតឈប់ឈរ នាពេលអនាគត៕